Nói về cà phê

Cà phê và trà là hai thức uống phổ biến ở nhiều nước.Để có cà phê bột, người ta đem rang hạt của quả cà phê và đem xay, ngày nay đã có loại được chế biến thành bột tan trong nước. Trong quá trình rang cà phê, một lượng nước bay hơi (khoảng 18%), đường có trong hạt bị caramel hóa làm hạt cà phê sậm màu thành nâu đen, đồng thời có sự biến đổi hóa học làm cho cà phê có mùi vị rất đặc biệt, dễ quyến rũ.

Ai cũng biết tác dụng của cà phê, người uống vào, không những thưởng thức mùi vị thơm, gây sảng khoái, mà còn được kích thích hoạt động trí óc. Tác dụng gây hưng phấn của cà phê là do chứa các hợp chất má thành phần cơ bản là cafein, với hàm lượng khoảng 0,7-2%, ít hơn so với trà (chè) ở mức 2-3%. Tuy nhiên một ly cà phê có tác dụng kích thích mạnh hơn vì sử dụng 10-15g bột cà phê chứa khoảng 100mg cafein, còn một ấm trà có ít cafein hơn. Cafein là chất có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương, làm cho tỉnh táo, kích thích khả năng làm việc, đặt biệt làm việc bằng trí óc, tăng cường hoạt động cơ và sự phối hợp vận động. Ai quen uống cà phê cũng thấy phấn chấn khi có một ly cà phê vào buổi sang. Cũng như để đối phó với cơn buồn ngủ khi cần làm việc đêm, một ly cà phê đen đậm được xem là biện pháp hiệu quả.

Tác dụng kích thích tỉnh táo của cafein được sử dụng rộn rãi: ngoài trà, cà phê là thức uống thông dụng, nhiều loại nước giải khát khácnhư nước ngọt có gaz, nước tăng lực đều có chứa cafein. Cafein còn được dung làm thuốc, là thành phần của nhiều thuốc trị cảm, đau nhức, giúp tăng cường tác dụng giảm đau của paracetamol , aspirin hoặc làm giảm tác dụng gây buồn ngủ của thuốc kháng histamin trị dị ứng.

Cà phê cũng còn được xem là có giá trị dinh dưỡng, với 12% lipid (chất béo), 12% protid (chấ đạm), 4% chất khoáng nhiều nhất là kali và magnesium. Pha với đường và sữa, giá trị dinh dưỡng của cà phê được nâng lên.


Tuy nhiên, cà phê cũng có những bất lợi. cafein cũng có tác dụng trên hệ thần kinh trung ương và cả hoạt động của hệ thống tim mạch. Vì vậy, ở một số người, uống cà phê sẽ làm tim đập nhanh hơn, nhức đầu, run tay, cảm thấy bất an. Cho nên những người bị rối loạn tim mạch thì không nên uống cà phê. Cafein có tác dụng lợi tiểu, nếu uống cà phê ban đêm, ngoài tác dụng khó ngủ lại phải thức giấc di tiểu đêm.



Để phù hợp với thị hiếu và trình trạng sức khỏe của nhiều người, thị trường đã có loại cà phê lấy bớt hoặc lấy hết cafein. Cafein có tác dụng kích thích làm tăng tiết acid dịch vị. Vì vậy, tránh uống cà phê vào lúc bụng trống để bảo vệ niêm mạc dạ dày, nhất là người đã sẵn yếu dạ dày. Chỉ uống cà phê vào buổi sáng mà không ăn điểm tâm cũng có hại cho sức khỏe. Cafein có thể gây tương tác với một số dược phẩm như làm mất tác dụng của thuốc an thần gây ngủ. Hoặc một số kháng sinh quinolon uống chung với cà phê sẽ làm tăng tác dụng kích thích quá đáng của cafein. Vì vậy. nên tránh uống cà phê với thuốc.



TSDS NGUYỄN HỮU ĐỨC