VỆ SINH DINH DƯỠNG

Con người muốn tồn tại và hoạt động cần thiết phải tiếp nhận dinh dưỡng để duy trì phát dục sinh trưởng, bảo đảm các chức năng sinh lý và trao đổi chất bình thường trong quá trình sống.

Do vậy toàn bộ quá trình hấp thu, tiêu hoá, sử dụng nguyên liệu các chất gọi là dinh dưỡng. Môn học nhằm nghiên cứu sử dụng hợp lý các chất bổ dưỡng để đáp ứng đầy đủ nhu cầu cơ thể, duy trì sức khoẻ, nâng cao chức năng cơ thể được gọi là môn dinh dưỡng học.

Những thức ăn có hiệu quả sinh lý đối với cơ thể sống được gọi là chất dinh dưỡng. Các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể người có mười mấy loại có thể chia làm 7 loại chính đó là protit, lipit, gluxit, vitamin, muối, khoáng, nước và xenlulo.Điều kiện cần có của chất dinh dưỡng là có hiệu quả sinh lý (cung cấp năng lượng, cấu tạo tổ chức cơ thể và điều tiết chức năng sinh lý ...), cơ thể tiến hành trao đổi chất bình thường…



I. TÍNH QUAN TRỌNG CỦA DINH DƯỠNG ĐỐI VỚI CƠ THỂ

Dinh dưỡng là vật liệu cơ sở để duy trì hoạt động cơ thể, đinh dưỡng không hợp lý có liên quan trực tiếp đến thể chất của mỗi cá thể, đến sức khoẻ và tuổi thọ, ảnh hưởng lớn đến sự mạnh yếu của một dân tộc, một quốc gia.

1. Dinh dưỡng và sự sinh trưởng phát dục:

Quá tr.nh sinh trưởng phát dục chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố di truyền, dinh dưỡng, vận động,

hoàn cảnh sống và bệnh tật, trong đó dinh dưỡng là yếu tố quan trọng, bởi vì dinh dưỡng là vật chất cấu tạo cơ thể. Trong quá trình sinh trưởng và phát dục, cơ thể không ngừng hấp thụ dinh dưỡng để cấu tạo tế bào tổ chức. Nếu sự cung cấp dinh dưỡng không đầy đủ sẽ ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng tự nhiên.Các công trình nghiên cứu cho thấy giữa chiều cao, cân nặng của thai nhi và mức độ dinh dưỡng có sự tương quan theo tỉ lệ thuận. Dinh dưỡng hợp lý sẽ thúc đẩy sự sinh trưởng phát dục của cơ thể nhi đồng. Theo kiểm tra của Tổ chức Dinh dưỡng thế giới, mức độ dinh dưỡng tương quan với sự phát triển của mỗi dân tộc, mỗi quốc gia.

2. Dinh dưỡng và sức khoẻ.

Dinh dưỡng có quan hệ mật thiết với sức khoẻ. Dinh dưỡng đầy đủ, hợp lý không những có tác dụng tăng cường sức khoẻ, mà còn là biện pháp phòng ngừa bệnh tật. Song dinh dưỡng quá thừa cũng làm mất thăng bằng, quá nhiều năng lượng sẽ gây bệnh béo phì, cao huyết áp. Thành phần dinh dưỡng không thích hợp cũng ảnh hưởng tới bệnh tật. Dinh dưỡng nhiều mỡ động vật cũng có hại cho sức khoẻ. Dinh dưỡng có vai trò kháng thể, miễn dịch. Dinh dưỡng không đầy đủ gây giảm kháng thể, dễ nhiễm bệnh. Ngược lại, dinh dưỡng đầy đủ giúp cơ thể phục sức tốt.

Các nhà khoa học đã chứng minh rằng dinh dưỡng hợp lý sẽ kéo dài tuổi thọ của con người thêm được 20 năm. Người Trung Quốc có câu "Bổ thuốc không bằng bổ dưỡng".

3. Dinh dưỡng và chức năng sinh lý

Dinh dưỡng có ảnh hưởng tới chức năng sinh lý của cơ thể ở cả hai mặt thần kinh và thể dịch.

Thời kỳ sinh trưởng có tính quyết định của con người là 2 tuần sau khi sinh. Nếu lúc đó thiếu dinh dưỡng sẽ ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của não bộ. Nhiều công trình nghiên cứu chứng minh rằng,dinh dưỡng không tốt có ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ của nhi đồng và có thể ảnh hưởng đến hành vi của chúng. Thực nghiệm trên động vật đã chứng minh, nếu dinh dưỡng thiếu sẽ ảnh hưởng không tốt đến não bộ và phải mất hai thế hệ sau mới hồi phục.

Sự điều tiết bằng thể dịch đối với chức năng sinh lý dựa vào các hocmon, men, chất khoáng và

vitamin. Chất khoáng và vitamin ảnh hưởng trực tiếp đến sự hấp thụ các chất. Các hocmon, men

tham gia vào quá trình chuyển hoá protit, lipit, chất khoáng và vitamin. Các chất này được hấp thụ từ thực phẩm. Cho nên dinh đường tốt hay xấu đều. ảnh hưởng trực tiếp tới các chất cơ sở điều tiết thể dịch. Ví dụ, chất lượng của protit có ảnh hưởng tới hoạt tính của men ở gan và tỷ trọng thể dịch; lipit có ảnh hưởng đến hocmon; các protit cấp cao và vitamin C có ảnh hưởng tới chức năng tuyến thượng thận, thiếu chúng chức năng vận chuyển oxy trong máu giảm.

4. Dinh dưỡng và thể thao

Dinh dưỡng và tập luyện thể dục thể thao là yếu tố quan trọng duy trì và tăng cường sức khoẻ con người. Dinh dưỡng là vật chất cơ sở của sự hình thành cấu tạo cơ thể. Thể dục thể thao là biện pháp hiệu quả để tăng cường chức năng cơ thể. Sự phối hợp một cách khoa học hai mặt này càng thúc đấy có hiệu quả sự phát dục của cơ thể, nâng cao sức khoẻ và thành tích thể thao.

Nếu chỉ chú trọng đến dinh dưỡng mà thiếu tập luyện thì cơ bắp sẽ không săn chắc, sẽ béo phì, không có lực, chức năng yếu. Ngược lại, nếu chỉ chú trọng luyện tập, thiếu dinh dưỡng cần thiết, năng lượng cung cấp cho cơ thể ít đi, không được bù đắp tương ứng sẽ gây khó khăn cho quá trình sinh trưởng và phát dục, thậm chí có thể bị suy dinh dưỡng. Cho nên muốn tập thể dục thể thao có hiệu quả cần thiết phải bảo đảm chế độ dinh dưỡng thích hợp.Do tập luyện thể dục thể thao có đặc điểm là tăng cường trao đổi chất trong cơ thể cho nên phải có yêu cầu đặc biệt về chế độ dinh dưỡng. Dinh dưỡng hiện đại đối với vận động viên không chỉ là duy trì sức khoẻ nói chung, mà phải dựa vào tính đặc thù của các môn thể thao và phải sử dụng thức ăn một

cách khoa học. Những công trình nghiên cứu khoa học về lĩnh vực thể dục thể thao đã xác nhận việc tuyển chọn chuẩn xác, công tác huấn luyện khoa học và dinh dưỡng hợp lý là ba mặt không thể thiếu được trong việc chiếm lĩnh đỉnh cao thành tích.