Chất đạm (protit)

Tỷ lệ chất đạm cần thiết cho cơ thể trong khẩu phần thức ăn hàng ngày chiếm 10-15% tổng số năng lượng cần thiết.

Protit trong cơ thể có nhiệm vụ:

1. Là cấu trúc thành phàn chu yếu của tế bào do các acid amin kết hợp lại.

2. Có thể chuyển hóa thành glucoza và giải phóng năng lượng khi cần thiết.

3. Rất nhiều các hợp chất trong cơ thể mà cấu tạo thành phần của nó có protein. Trong protein có nitơ (N), nitơ là nguyên tố không thể thiếu được trong các tổ chức tế bào

Khi cơ thể ít được cung cấp protit sẽ làm giảm khả năng làm việc của hệ thần kinh trung ương, giảm sự bài tiết các hormon nội tiết, giảm khả năng miễn dịch, giảm năng lực hoạt động trí óc và cơ bắp. Đặc biệt giảm sự phát triển toàn diện của trẻ em hoặc thanh thiếu niên.

Protein là do các acid amin phối hợp lại tạo thành.

Có 20 loại acid amin.

Nhiều acid amin kết hợp lại với nhau tạo thành polipeptit. Nhiều polipeptit kết hợp lại tạo thành protein.

Các protein thực phẩm là những nguyên tử rất lớn, gồm rất nhiều acid amin (200-250) acid amin).

Trong số 20 acid amin, có 8 acid amin là cơ thể không tự tổng hợp được mà phải nhận trực tiếp từ thức ăn, người ta gọi những acid amin này là những acid amin thiết yếu. Trong 8 acid amin thiết yếu này có 3 trất sẵn trong thực phẩm nên rất ít khi thiếu, đó là valin, isoleucin, fenilalanin, con lại 5 acid amin thiết yếu khác đó là triptofan, lecin, leucin, metionin, cistein không có đầy đủ trong các thực phẩm nên chúng ta cần quan tâm, tránh thiếu hụt trong khẩu phần thức ăn hàng ngày.

Giá trị dinh dưỡng của đạm được đánh giá bằng tỷ lệ acid amin thiết yếu với tỷ lệ tốt nhất thì có giá trị dinh dưỡng cao.

Protit động vật có giá trị dinh dưỡng cao hơn protit thực vật. Trong thực tế người ta nên kết hợp tất cả các loại thức ăn động vật, thực vật và ở các dạng khác nhau: cá, thịt, trứng, sũa, đậu, đỗ…để có sự bù trừ, cấu thành bữa ăn đầy đủ chất dinh dưỡng.

Lời khuyên về khẩu phần chất đạm cho các vận động viên cấp cao.

Đối với một người bình thường chỉ cần 1g protit/kg trọng lượng cơ thể/ngày là đủ để tạo ra sự cân bằng giữa nhu cầu và sự bù đắp cần thiết. Đối với vận động viên thì như thế là chưa đủ, đặc biệt là đối vơi vận động viên trẻ và trong quá trình huấn luyện sức mạnh. Nhu cầu protit cao là để đáp ứng với sự phát triển phì đại của cơ.

Thận chí dù tổng lượng calo trong bữa ăn đủ nhưng sự thiếu hụt protit trong bữa ăn sẽ làm thiếu sự hình thành các men và làm giảm hàng loạt các hoạt động chức năng tương ứng cho toàn bộ hoạt động của cơ thể. Đối với vận động viên nói chung thì 1,2-1,5g protit/kg trọng lượng cơ thể/ ngày.

Đối với vận động viên trẻ và các vận động viên đang trong giai đoạn huấn luyện sức mạnh cần 2g protit/kg trọng lượng cơ thể/ngày.

Các vận động viên luyện tập các môn thể thao sức mạnh bộc phát nhu cầu protit là 2-2,5g/kg trọng lượng cơ thể/ngày.

Vận động viên các môn sức bền nhu cầu đó là 1,2-1,5g/trọng lượng cơ thể/ngày.